Εν Καμενιάνοις τη 17η Οκτωβρίου 2024
Η Εορτή της Παιδείας και το ιδιαίτερον νόημα αυτής
Όπως κάθε χρόνον έτσι και φέτος την 26ην Σεπτεμβρίου, ημέραν καθ’ ἣν η Εκκλησία μας τιμά την Μετάστασιν του Ιωάννου του Θεολόγου, εις τον φερώνυμον Ι. Ναόν, εις το Δεσινό του Δήμου Καλαβρύτων, ετελέσθη Θεία Λειτουργία μετ’ Αρτοκλασίας, ιερουργούντων των Αιδεσιμολογιωτάτων πατέρων Αθανασίου Λιακοπούλου και Νεοκλέους Βγενοπούλου, παρουσία πολυαρίθμων προσκυνητών, εν οἷς ο κ. Γυμνασιάρχης, οι κ.κ. Καθηγητές και όλοι οι μαθητές του Γυμνασίου Ψωφίδος, ο εξ Αγριδίου Αροανίας δάσκαλος κ. Χρυσανθόπουλος Αθανάσιος, ο Πρόεδρος της Κοινότητος Δεσινού κ. Αθανασόπουλος Νικόλαος, ο Πρόεδρος του Εκπολιτιστικού μας Συλλόγου (Καμενιανιτών, Δροβολοβιτών, Δεσινιωτών) κ. Νικολόπουλος Κωνσταντίνος, λογοτέχνης, Αντιδήμαρχος εις τον τ. Δήμον Αροανίας, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και της Εξελεγκτικής Επιτροπής κ.κ. Καλογερόπουλος Βασίλειος και Αθανασόπουλος Γεώργιος, ο εξ Αγριδίου Αροανίας κ. Μπέκιος Κωνσταντίνος, ανώτερος υπάλληλος του Δήμου Πατρέων εν συντάξει, καθώς και ο ομοχώριός μας κ. Αθανασόπουλος Θεόδωρος, Ανώτερος Αξιωματικός Αστυνομίας εν αποστρατεία.
Άμα τῶ πέρατι της Ιερουργίας εις τον αύλειον χώρον του Ι. Ναού υλοποιήθη το πρόγραμμα των Εκδηλώσεων της Εορτής της Παιδείας, η οποία διοργανώνεται κάθε χρόνον από τον Σύλλογόν μας, υπό την αιγίδα του Δήμου Καλαβρύτων.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιελάμβανε και την βράβευσιν των αριστευσάντων μαθητών του Γυμνασίου Ψωφίδος.
Με την βράβευσιν αυτήν, πέραν των αριστευσάντων μαθητών, αναγνωρίζεται ο μόχθος των γονέων, οι οποίοι με στερήσεις κ.λπ. αγωνιούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής εις τον τόπον μας, αναγνωρίζεται η επιστημονική επάρκεια και η ακάματος προσπάθεια δασκάλων και καθηγητών με όραμα την συνεχή αναβάθμισιν της Παιδείας. Επίσης βραβεύονται όλοι οι μαθητές του Γυμνασίου Ψωφίδος, οι οποίοι με την σωστήν οργάνωσιν και συγκρότησιν, την επιμέλειαν και το ήθος των δημιουργούν την ευγενή άμιλλαν, η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων και των λαμπροτέρων κοινωνικών φαινομένων του ανθρωπίνου βίου και είναι τόσον ευγενεστέρα όσον υψηλότεροι είναι οι σκοποί αυτής και οι τρόποι της εκφράσεώς της.
Εις την παιδικήν ηλικίαν η άμιλλα εκφράζεται κυρίως ως μίμησις, ως αφελής εγωϊσμός και ως χαριτωμένη και αδέξιος φιλοτιμία. Εις την εφηβικήν ηλικίαν έχομεν συνειδητοποίησιν του περιεχομένου της αμίλλης και κύριον υπόβαθρόν της είναι η δυναμική φιλοδοξία και η φιλαυτία, η οποία πολλάκις εκφράζεται ως ένας δυσκόλως συγκρατημένος υπερτροφικός εγωϊσμός.
Εδώ ευρίσκεται η δυσκολία για την μετάπτωσιν από την εφηβικήν άμιλλαν εις την άμιλλαν της ωρίμου ηλικίας, όπου είναι το γοητευτικότερον ίσως κοινωνικόν ηθικόν φαινόμενον και εκφράζει ευγένειαν ψυχής, ακεραιότητα χαρακτήρος, υψηλήν σκοπιμότητα και ανωτερότητα πνεύματος. Εδώ ωρισμένοι νέοι μας δεν δύνανται να ανταποκριθούν και έχομεν το φαινόμενον της βίας εις τον χώρον της νεολαίας μας. Ταυτίζουν εσφαλμένως την άμιλλαν με τον ανταγωνισμόν, επειδή συγχέουν αυτόν προς τον συναγωνισμόν, ο οποίος πράγματι είναι μία μορφή αμίλλης, που αφορά όμως μόνον εις το πρακτικόν μέρος της ζωής.
Ο ανταγωνισμός είναι ένα πανάρχαιον και πρωτογονικόν φαινόμενον του κοινωνικού βίου.
Εκπηγάζει κυρίως από τα πάθη του φθόνου, της αλαζονείας και της ακράτου φιλοδοξίας. Όσες φορές λαμβάνει έκτασιν, αποκτά τρομερήν δύναμιν και αποβαίνει καταστρεπτικός και διά τα άτομα και διά τις κοινωνίες. Ο ανταγωνισμός δεν στηρίζεται επί ευγενών προθέσεων, αλλά τροφοδοτείται από την ανάγκην, τον φόβον, τον ταπεινόν ωφελισμόν και γενικώς από ένα σύνολον σκοτεινών παθών της ψυχής, τα οποία και τον γεννούν. Ενώ ο συναγωνισμός είναι αποτέλεσμα μιας ζωντανής και καθαρής ενεργητικότητος, η οποία αποσκοπεί εις το ωραίον, το ωφέλιμον και το αγαθόν και σκοπόν έχει την ανύψωσιν του ιδιωτικού και κοινωνικού βίου. Ο ανταγωνισμός είναι η εκτρωματική μορφή ενός πλεονάζοντος κακού αποθέματος παθών.
«Εν αμίλλαις πονηραίς αθλιώτερος ο νικήσας. διότι απέρχεται το πλέον έχων της αμαρτίας» (Μέγας Βασίλειος).
Για όποιον τυχόν δεν είναι πρόχειρος τούτο σημαίνει: Εις σκοτεινούς ανταγωνισμούς ο αθλιώτερος είναι ο νικητής, διότι απέρχεται από τον ανταγωνισμόν κρατών διά τον εαυτόν του το περισσότερον μερίδιον της αμαρτίας.
Ο συναγωνισμός, όταν λάβη καθολικήν μορφήν, αποβαίνει εξαίρετον και εποικοδομητικόν στοιχείον του βίου και του πολιτισμού και μεταμορφώνεται εις ευγενή και λαμπράν και κοινωφελή άμιλλαν.
Η άμιλλα είναι μητέρα και μεγάλη τροφός πολλών αρετών. Προασπίζει την ζωήν από το αίσχος του ανταγωνισμού, δημιουργεί σφρίγος και θέρμην εις τις σχέσεις των ανθρώπων αποδιώκουσα την αντιπάθειαν και το μίσος.
Η άμιλλα υπήρξεν αιτία να αναδειχθούν μεγάλοι σοφοί και ηγέτες της οικουμένης και ευεργέτες και ανακαινιστές της κοινωνικής ζωής. Δι’ αυτής διαπλάσσεται η φυσική παιδική ζωτικότης και καθίσταται ωφέλιμος ηθική και πνευματική δύναμις, δι’ αυτής ο έφηβος ευρίσκει εύκολα τον προσανατολισμόν του και πλάθει ευγενή και κοινωφελή όνειρα, ενώ συγχρόνως βαπτίζεται εις τους ευγενείς αγώνες της ζωής, θεμελιώνων την ζωήν του επί ωραίων βάσεων και προγραμματίζων τις ενέργειές του δι’ ανωτέρους σκοπούς και έντιμες επιδιώξεις.
Δι’ αυτής οι ώριμοι άνθρωποι αξιοποιούν τις δυνάμεις των, αναδεικνύονται εξαίρετοι πολίτες και οικογενειάρχες και λαμπροί ηγέτες και επιστήμονες, τεχνίτες και εργάτες, αγροτοκτηνοτρόφοι και επιχειρηματίες.
Εδώ εκτιμώ ότι πρέπει να αναφερθώ εις το ΟΜΗΡΙΚΟΝ:
«Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν».
Τούτο σημαίνει: Να επιδιώκης να είσαι πάντοτε πρώτος και ανώτερος των άλλων και να μην εντροπιάζης το γένος των πατέρων σου.
Είναι η τελευταία παραίνεσις, υποθήκη και εντολή ενός ηγεμόνος της Τρωϊκής εποχής προς τον υιόν του, τον οποίον στέλνει εις τον πόλεμον. Το περιεχόμενόν της είναι η ευγενής άμιλλα.
Με αυτό το όραμα ο Σύλλογός μας (Καμενιανιτών, Δροβολοβιτών, Δεσινιωτών) καθιέρωσε την Εορτήν της Παιδείας, η οποία εγκωμιάσθη από τον Εκπαιδευτικόν Κόσμον του Τόπου μας, ο οποίος κάθε χρόνον τιμά την Εκδήλωσιν διά της παρουσίας του. Εγκωμιάσθη από τον Σύλλογον γονέων και κηδεμόνων των μαθητών του Γυμνασίου Ψωφίδος. Εγκωμιάσθη από τον τ. Δήμον Αροανίας και τον νυν Δήμον Καλαβρύτων.
Ευχαριστούμεν αμφοτέρους τους Δήμους για την ηθικήν και υλικήν συμπαράστασίν των. Όμως οπωσδήποτε επιβάλλεται να διδάξωμεν εις την νεολαίαν του τόπου μας την μητέρα και τροφόν των πολλών αρετών, την ευγενή άμιλλαν, όχι μόνον με λόγια, αλλά διά του παραδείγματός μας και της ευπρεπείας μας. «Ουδέν διδάσκει όσον το παράδειγμα και ουδέν επιβάλλει όσον η ευπρέπεια».
(Σερ Φρειδερίκος Χαλλίντεϋ, Συνταγματάρχης της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου).
Πέραν των προσπαθειών του Συλλόγου μας με την διοργάνωσιν εκδηλώσεων, οι οποίες αποσκοπούν εις την δημιουργίαν ευγενούς αμίλλης και εις την περιστολήν της βίας και γενικώτερον της εγκληματικότητος, απαιτείται συντονισμός ενεργειών Εκκλησίας, Πολιτείας, σχολείου, μέσων μαζικής ενημερώσεως, φιλανθρωπικών και εκπολιτιστικών οργανώσεων, συνδέσμων γονέων και κηδεμόνων, αθλητικών σωματείων, σωμάτων προσκόπων και οδηγών κ.λπ. Πρέπει να αποδυθούν εις συστηματικήν και ωργανωμένην σταυροφορίαν και να επιλέξουν τα καλλίτερα στελέχη αυτών διά την μέριμναν υπέρ της νεολαίας.
Μόνον όταν καλλιεργούμε τις δημιουργικές τάσεις της νεολαίας και κατευθύνωμεν τον ενθουσιασμόν και την ορμήν αυτής εις ευγενείς επιδιώξεις και όταν χαλιναγωγούμεν τις ανεξέλεγκτες τάσεις της, θα μπορέσωμε να διασφαλίσωμεν το παρόν και να προετοιμάσωμεν το μέλλον της κοινωνίας μας. Η ώριμος ηλικία δύναται να βοηθήση θετικά την νεολαίαν, προσφέρουσα την πείραν της με προσοχήν, εκτίμησιν και σεβασμόν της προσωπικότητος του νέου, αλλά και με σύγχρονον αντίληψιν, αποφεύγουσα τον πειθαναγκασμόν και τις πράξεις, οι οποίες διευρύνουν το ρήγμα μεταξύ των γενεών, όσον αφορά τις αντιλήψεις των.
Άνευ της συνδρομής του ωρίμου και χωρίς την καθοδήγησιν αυτού, οι αδυναμίες του ανηλίκου είναι πιθανόν να εξελιχθούν εις πάθη επιβλαβή και ολέθρια.
Το πρόβλημα της εγκληματικότητος των ανηλίκων είναι αναπόσπαστον τμήμα του όλου προβλήματος της νεότητος, το δε αποτελεσματικώτερον μέσον της προλήψεως και της καταστολής αυτής αποτελεί η ενίσχυσις και η τόνωσις της συνειδήσεως των νέων.
Έχω γράψει και πάλιν ότι το μέτρον των αυστηρών ποινών δεν έχει πάντα θετικά αποτελέσματα, δεν μας περισσεύουν νέοι για τρόφιμοι σωφρονιστικών καταστημάτων. Ουδέν έχομεν με τον παραβάτη άνθρωπον και δη με τον ανήλικον. Αντίπαλός μας είναι αυτό καθεαυτό το έγκλημα. Ο Κύριός μας ήτο φίλος των αμαρτωλών και για την σωτηρίαν αυτών εσταυρώθη, αλλά καυτηριάζει την αμαρτίαν.
Έτσι με την σύμπραξιν των προαναφερομένων φορέων εκτιμώ ότι θα περιστείλωμεν την βίαν εις τον χώρον της νεολαίας μας.
Οπωσδήποτε δεν είναι δικόν μου αντικείμενον η επιστημονική ανάλυσις του θέματος.
Όμως κατά τον αείμνηστον Φωτάκην – Καθηγητήν Εγκληματολογίας εις το Δημοκρίτειον Πανεπιστήμιον Θράκης – «και το κληρονομικόν καταπολεμείται».
Σήμερον έχομεν παρασυρθή από τον καλπάζοντα τεχνικόν πολιτισμόν, με αποτέλεσμα να χωλαίνει ο Πνευματικός Πολιτισμός, ο οποίος αποτελεί την ασπίδα της Αρετής και της κατά Θείον Φωτισμόν Επιστήμης.
Ο Δημιουργός επροικοδότησε τον άνθρωπον συν τοις άλλοις με την ιδιαιτέρως εξαιρετικήν ευφυΐαν, η οποία οδηγεί εις την εμπειρίαν εις ό,τι αφορά την επιλογήν των τρόπων και των μεθόδων της ερεύνης, ως επίσης και την αποκτηθείσαν ικανότητα και δεξιότητα εις την χρήσιν αυτών των τρόπων και των μεθόδων. Εάν όμως η ευφυΐα αυτή δεν είναι αδελφή της Αρετής, καταντά κατά φυσικήν ακολουθίαν πανουργία.
Κατά τον Πλάτωνα: Πάσά τε επιστήμη, χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής, πανουργία τις, ου σοφία φαίνεται.
Η επιστήμη αυτή καθ’ εαυτήν είναι δημιουργός της ευτυχίας και απελευθερωτής του ανθρώπου. Όταν όμως καταστή αιχμάλωτος ιδιοτελείας και ανόμων συμφερόντων και ο επιστήμων παγιδευθή εις ωφελιμιστικές αποκλειστικά επιδιώξεις και εις την γοητείαν της μισθοφορίας, τότε είναι αμφίβολον αν η επιστήμη φέρει ευτυχίαν εις τους ανθρώπους.
Όλοι οι μαθητές του Γυμνασίου Ψωφίδος κατά την διάρκειαν των εκδηλώσεων την 26ην Σεπτεμβρίου εις τον αύλειον χώρον του Ι. Ναού του Ιωάννου του Θεολόγου έδωσαν υπόσχεσιν εις τις προηγούμενες γενεές: «Άμμες δε γ’ εσσόμεθα πολλώ κάρρονες», τόσον εις την Επιστήμην, όσον και εις την Αρετήν.
Κατά Θουκυδίδην:
Άθλα γαρ οις αρετής κείται μέγιστα, τοις δε και άνδρες άριστοι πολιτεύωσι.
Πράγματι, όπου προβάλλονται της Αρετής βραβεία μέγιστα, εκεί ακριβώς και άριστοι πολίτες αναδεικνύονται.
Και ο Σολωμός: Ο πρώτος εκ των κορυφαίων εθνικών ποιητών μας, ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ των ελευθερωτών του Νεοελληνικού βίου, παρακινεί προς την Επιστήμην και την Αρετήν, επειδή ακριβώς ο συνδυασμός αυτός σώζει, διατηρεί, ελευθερώνει και λαμπρύνει τον προσωπικόν και κοινωνικόν βίον των ανθρώπων.
Εδώ κρίνω φρόνιμον να επισημάνω τα ακόλουθα:
Και το ωργανωμένον έγκλημα εκμεταλλεύεται τα επιτεύγματα της Επιστήμης, παραμερίζον άμα την Αρετήν.
Η Εορτή της Παιδείας, η οποία καθιερώθη να συμπλέη με την Εορτήν της Μεταστάσεως του Ιωάννου του Θεολόγου, έχει όραμα, όπως τα νεαρά βλαστάρια του τόπου μας, οι αυριανοί επιστήμονες, οι κοινωνικοί ταγοί, με την Ευλογίαν του Ευαγγελιστού Ιωάννου καταστούν άξιοι, να κρατούν εις το ένα χέρι την Επιστήμην και εις το άλλο την Αρετήν, επιλύοντας τα παντός είδους προβλήματα δια τρόπων και μεθόδων επιστημονικών και εναρέτων.
Δράττομαι της ευκαιρίας, να αναφερθώ εις έναν άνθρωπον υπόδειγμα Επιστημοσύνης και Αρετής, εις έναν άνθρωπον με ήθος και εντιμότητα.
Εις τις 30 Νοεμβρίου 1909 ο Πλωτάρχης Παντελέων Κοντόσταυλος μετέβη εις τα ναυπηγεία του Λιβόρνο Ιταλίας για τις τελικές διαπραγματεύσεις της αγοράς του θωρηκτού – καταδρομικού Γ. ΑΒΕΡΩΦ.
Εκεί τον ηρώτησεν ο αντιπρόσωπος των ναυπηγείων: «Σε ποιόν λογαριασμόν θα θέλατε να καταθέσωμετην προμήθειάν σας;».
«Το ποσόν αυτό να εκπέση από το τίμημα του πλοίου», απήντησεν ο Πλωτάρχης.
Με αυτόν τον τρόπον ο έντιμος Αξιωματικός δεν εφρόντισεν απλώς και μόνον να στοιχίση λίγον φθηνότερα το θωρηκτόν – καταδρομικόν, το οποίον εδόξασεν αργότερα την Ελλάδα. Εφρόντισε να μας δώση ένα σπουδαίον μάθημα ήθους και ευσυνειδησίας. (Εφημερίς ΕΣΤΙΑ 6-12-2014).
Εκτιμώ βάσιμα ότι οι σημερινοί μαθητές του Γυμνασίου Ψωφίδος θα τον μιμηθούν.
Ειρήσθω εν παρόδω ότι: πέραν από την βίαν και την εγκληματικότητα, η οποία μαστίζει την νεολαίαν μας και γενικώτερον τον κοινωνικόν βίον, δίπλα μας μαίνονται φονικές πολεμικές συρράξεις με θύματα δυστυχώς ακόμη και αμάχους και αθώους ανθρώπους.
Τα κυριώτερα είδη των πολέμων είναι: οι αμυντικοί (= νόμιμοι και επιβεβλημένοι), οι απελευθερωτικοί (= ιεροί και αναγκαίοι), οι κατακτητικοί (= τρισάθλιοι και απάνθρωποι) και οι εμφύλιοι (= επονείδιστοι και ακαταλόγιστοι).
Όμως όποιος και αν είναι ο πόλεμος, επιβάλλεται και κατά την μεγαλυτέραν έντασιν της μάχης να σκεπτώμεθα ότι απέναντί μας έχομεν τον άνθρωπον.
Ασφαλώς και δεν θα μπω εις την διαδικασίαν να χαρακτηρίσω το είδος των συγκεκριμένων πολέμων. Όμως είναι πλέον ή βέβαιον ότι, πέραν των άλλων, θα συμβάλλουν και εις την αύξησιν της Εγκληματικότητος και εις την Χώραν μας. Έχομεν πικράν και πλουσίαν εμπειρίαν εκ του παρελθόντος.
Μήπως η πανδημία του COVID-19 δεν συνετέλεσεν εις την αύξησιν της εγκληματικότητος;
Ας προσευχηθούμεν και αὖθις εις τον Ηγαπημένον Μαθητήν του Κυρίου μας, τον Ευαγγελιστήν Ιωάννην, τον Θεολόγον, όστις την 26ην του προηγουμένου μηνός ήκουσεν την δέησιν των Αιδεσιμολογιωτάτων πατέρων Νεοκλέους και Αθανασίου και την προσευχήν των μαθητών του Γυμνασίου Ψηφίδος.
Ας Τον παρακαλέσωμεν, όπως πρεσβεύση τω Κυρίω και Διδασκάλω Αυτού, ίνα χαρίση Ειρήνην και Ευδαιμονίαν εις τον τόπον μας και εις ολόκληρον τον κόσμον.
Υ/Γ
Προκειμένου να κάνωμε σωστήν κοινωνικήν αξιολόγησιν του φαινομένου της βίας και της εγκληματικότητος εν γένει, που μαστίζουν την Χώραν μας, και να αγόμεθα εκάστοτε εις ασφαλές συμπέρασμα, προβάλλει αδήριτος ανάγκη να εξετάζωμεν την αιτιώδη συνάφειαν μεταξύ αιτίου και αιτιατού.
Επιβάλλεται να θεωρούμεν το πρόβλημα εκ της κορυφής του όρους του φαινομένου, ώστε να έχωμεν προ οφθαλμών και την αντικλιτύν.
[…. ἦ που σοφός ἦν ὃστις, ἔφασκεν: πριν ἄν ἀμφοῖν μῦθον ἀκούσης, οὐ ἄν δικάσαις»….]
Τούτ’ έστιν: Πω πω σοφός που ήταν όποιος έλεγε: πριν ακούσης και τους δύο απόφασιν μη βγάλης. (Αριστοφάνους Σφήκες 725).
Φωτόπουλος Δ. Γεώργιος-Γεωργάκης
Εκ Μεγάλης Βρύσης Καμενιάνων Καλαβρύτων
