Γράφει ο Άγγελος Τσιγκρής:
Η έκταση της ενδοοικογενειακής βίας στις δυτικές κοινωνίες επηρεάζει περίπου το 25% των γυναικών και οι σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειές της στη σωματική και ψυχική υγεία των θυμάτων, έχουν έντονο αντίκτυπο στην οικογένεια, την κοινότητα και την κοινωνία γενικότερα. Σε πολλές περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, τα θύματα βιώνουν σωματικές ανικανότητες, χρόνια προβλήματα υγείας, ψυχικές ασθένειες και αδυναμία δημιουργίας υγιών σχέσεων. Τα παιδιά που έζησαν και μεγάλωσαν σε τέτοιου τύπου οικογενειακά περιβάλλοντα, πολλές φορές, παρουσιάζουν -άμεσα ή αργότερα στη ζωή τους- ψυχολογικά προβλήματα, ενώ παράλληλα οδηγούνται κι αυτά σε βίαιες συμπεριφορές, συνεχίζοντας έτσι την ενδοοικογενειακή βία μόλις ενηλικιωθούν.
Η συγκεκριμένη μορφή βίας έχει ιδιαίτερα αρνητικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες στη σωματική, συναισθηματική και ψυχική υγεία των ατόμων που την υφίστανται. Οι σωματικές και ψυχολογικές της επιπτώσεις στα θύματα, έχει αποδειχθεί ότι είναι οξείες και χρόνιες. Έρευνες σε πολλές χώρες έχουν αποδείξει ότι η ενδοοικογενειακή βία συνδέεται με προβλήματα ψυχικής υγείας, κυρίως των γυναικών θυμάτων, όπως: κατάθλιψη, άγχος, μετατραυματικό στρες (PTSD) και αυτοκτονική συμπεριφορά. Έχει, επίσης, συσχετιστεί με διαταραχές ύπνου και διατροφής, κοινωνική δυσλειτουργία, επιδείνωση ψυχωσικών συμπτωμάτων και κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ. Η ενδοοικογενειακή βία έχει αρνητικές συνέπειες και στη σωματική υγεία των γυναικών, που σχετίζονται με επιπλοκές εγκυμοσύνης και επηρεάζουν τη συνολική ευημερία των μητέρων και των παιδιών τους. Κοινές επιπτώσεις στη σωματική υγεία περιλαμβάνουν σπασμένα οστά, μώλωπες, ρήξεις, καρδιαγγειακά προβλήματα, γαστρεντερικές δυσλειτουργίες και λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης.
Εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο, γίνονται μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας κάθε χρόνο. Για τα αγόρια υπάρχει εξαιρετικά μεγαλύτερος κίνδυνος αναπαραγωγής αυτής της βίας στις δικές τους συζυγικές σχέσεις. Έχει βρεθεί ότι η ενδοοικογενειακή βία μεταξύ ενηλίκων σχετίζεται και με την παιδική κακοποίηση, ενώ υπάρχουν στοιχεία ότι τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα ή υπήρξαν μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας έχουν περισσότερα συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα, σε σύγκριση με τα παιδιά που δεν έχουν εκτεθεί σε τέτοιου τύπου βία. Η κακοποίηση παιδιών είναι συχνότερη σε οικογένειες που υφίστανται βία από στενό σύντροφο. Συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι το 30% έως 60% των οικογενειών που δέχονται βία από στενό σύντροφο, παρουσιάζουν ταυτόχρονα και κακοποίηση παιδιών. Έχει, επίσης, βρεθεί ότι οι αναπτυξιακές διαταραχές και τα ψυχολογικά προβλήματα μπορεί να επηρεάσουν τα παιδιά αυτά στην εφηβεία ή ακόμη και σε ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή τους. Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα ενδοοικογενειακής βίας αισθάνονται, επίσης, μεγαλύτερη αγωνία και είναι περισσότερο πιθανό να παρουσιάσουν κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα συμπεριφοράς και εξάρτηση από ναρκωτικά και αλκοόλ.
Η έκθεση των παιδιών στην ενδοοικογενειακή βία μπορεί να προκαλέσει πολλές ψυχιατρικές δυσκολίες στη μετέπειτα ζωή τους. Υπάρχουν αναφορές μέτριας έως ισχυρής συσχέτισης μεταξύ της έκθεσης στην ενδοοικογενειακή βία και της κατάθλιψης, του άγχους, της επιθετικότητας και του μετατραυματικού τραύματος σε παιδιά και εφήβους. Τα παιδιά αυτά είναι, επίσης, πιθανό να αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε άλλους τομείς, όπως ακαδημαϊκές δυσκολίες, σεξουαλικές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και κατάχρηση ουσιών. Είναι, επιπλέον, πιθανότερο να αντιμετωπίζουν άλλους δυσμενείς περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου, όπως η φτώχεια, η παραμέληση και ο υποσιτισμός, οι οποίοι διακυβεύουν περαιτέρω την πρόγνωσή τους.
Η συσχέτιση μεταξύ της ψυχικής υγείας και της ενδοοικογενειακής βίας είναι συνήθως αμφίδρομη και σχετίζεται με κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), αυτοκτονία, κατάχρηση ουσιών και ψυχωσικά συμπτώματα. Έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα περισσότερων από 25.000 ενηλίκων, έδειξε ότι οι περιπτώσεις σοβαρών προβλημάτων ψυχικής υγείας ήταν υπερδιπλάσιες μεταξύ των ατόμων που εκτέθηκαν σε ενδοοικογενειακή βία, σε σύγκριση με τα άτομα που δεν είχαν πέσει θύματα τέτοιου τύπου βίας. Άλλη έρευνα απέδειξε ότι το 45,6% των γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας πάσχουν από καταθλιπτικές διαταραχές, το 27,6% από αγχώδεις διαταραχές και το 61% από διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
Η σοβαρότητα και η διάρκεια της σωματικής βίας συνδέονται με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και του μετατραυματικού στρες (PTSD). Οι γυναίκες που βιώνουν πολλαπλές μορφές κακοποίησης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ψυχικών διαταραχών. Έχει βρεθεί ότι οι ψυχικά πάσχοντες είναι περισσότερο πιθανό να υποστούν ενδοοικογενειακή κακοποίηση, ενώ τα άτομα που υφίστανται ενδοοικογενειακή κακοποίηση είναι περισσότερο πιθανό να αναπτύξουν ψυχιατρικές παθήσεις και να βιώσουν οξεία επανεμφάνιση προϋπαρχουσών ψυχικών ασθενειών.
Ο δικηγόρος Άγγελος Τσιγκρής διδάσκει Εγκληματολογία στην Ελλάδα και την Κύπρο. Έχει διατελέσει βουλευτής Αχαΐας, γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Μόνιμη Επιτροπή Επιχειρησιακής Συνεργασίας για την Εσωτερική Ασφάλεια στην Ευρώπη (COSI) του Συμβουλίου της ΕΕ, στη Μόνιμη Αντιπροσωπία του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποινική Δικαιοσύνη και στο Δίκτυο Πρόληψης της Εγκληματικότητας της ΕΕ.